Wat is en doet een psycholoog?
Informatie over de activiteiten van verschillende psychologen.
Een psycholoog beschikt over twee zaken:
- een (licentiaats- of) masterdiploma in de psychologie: dit impliceert een universitaire opleiding van 5 jaar, met inbegrip van een stage (hierop maakt de wet ook enkele uitzonderingen),
- een inschrijving als psycholoog op de lijst van de Psychologencommissie.
Zonder een inschrijving mag een master in de psychologie zich dus geen psycholoog noemen. In tegenstelling tot masters in de psychologie, komen bachelors in de toegepaste psychologie niet in aanmerking voor een inschrijving als psycholoog.
Algemeen genomen onderzoeken psychologen het gedrag, de gedachten en de emoties van verschillende doelgroepen. Verder helpen ze anderen hun gedrag te begrijpen en te veranderen. Zij baseren zich hiervoor op wetenschappelijke inzichten en methodes. Bovendien zijn psychologen op uiteenlopende terreinen werkzaam. Dit zorgt ervoor dat er binnen de psychologie heel veel takken zijn. Hieronder sommen wij voor u de belangrijkste profielen op. Dit zijn vaak ook de afstudeerrichtingen aan de universiteit.
Organisatie-en arbeidspsychologen
Hoger onderwijs- en onderzoekpsychologen
Schoolpsychologen zijn actief binnen de onderwijscontext als psycho-pedagogische experten. Met hun inzichten trachten ze de ontwikkeling en het functioneren van de schoolgaande kinderen en jongeren te bevorderen. Zij doen dit in overleg met leerkrachten en ouders. Hun taken omhelzen onder andere:
- psychodiagnostiek van cognitieve en gedragsmatige vaardigheden of beperkingen, zoals dyslexie of ADHD,
- begeleiding van jongeren, bv. bij de ontwikkeling van sociale vaardigheden of aanleren van studiemethodes,
- ondersteuning van leerkrachten,
- preventie en educatie.
Schoolpsychologen zijn vaak terug te vinden binnen scholen of centra voor leerlingenbegeleiding (CLB). Sommigen werken ook als zelfstandige.
Klinisch psychologen
Klinisch psychologen hebben vaak een opleiding in de klinische psychologie genoten. Zij werken in verschillende organisaties voor gezondheidszorg. Concrete werkplaatsen waar je veel klinisch psychologen terugvindt, zijn Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG), psychiatrische instellingen, algemene ziekenhuizen, Centra voor Algemeen Welzijn (CAW), a| Daarnaast zijn er ook veel klinisch psychologen die, als zelfstandige, werken binnen een eigen praktijk of groepspraktijk.
Klinisch psychologen voeren uiteenlopende taken uit: diagnostisch onderzoek, begeleiding of therapie, psycho-educatie, preventie, etc. Ook hun doelgroepen zijn heel uiteenlopend: kinderen, jongeren of volwassenen, koppels of gezinnen, etc.
Verschil met psychiaters: Klinisch psychologen werken vaak samen met psychiaters. Psychiaters zijn echter artsen die zich gespecialiseerd hebben in de psychiatrie. Zij mogen, in tegenstelling tot klinisch psychologen, geneesmiddelen voorschrijven.
Verschil met psychotherapeuten: Vele klinisch psychologen besluiten na hun opleiding in de klinische psychologie nog een therapievorming te volgen. Zij zijn dan niet alleen klinisch psycholoog, maar ook psychotherapeut. Een klinisch psycholoog heeft evenwel geen therapie-opleiding nodig om therapie te mogen geven. Opmerking: in tegenstelling tot de titel van psycholoog is de titel van psychotherapeut niet wettelijk beschermd. Iedereen mag zich dus psychotherapeut noemen. Ook al heeft men geen degelijke therapievorming gekregen.
Vanaf september 2016 wordt de klinische psychologie erkend als gezondheidszorgberoep. Ook de uitoefening van de psychotherapie wordt vanaf dat moment gecontroleerd. Lees meer.
Organisatie- of arbeidspsychologen
Organisatie- of arbeidspsychologen bestuderen en beïnvloeden het menselijke gedrag op de werkvloer. Zij richten zich zowel op de individuele werknemer, als op teams, afdelingen en de organisatie in zijn geheel. Hun bijdrage is onder andere nodig voor:
- De aanwerving van nieuwe werknemers,
- De opleiding van werknemers,
- Loopbaanbegeleiding,
- De vermindering van stress op het werk,
- De bestrijding van ziekteverzuim,
- De verandering van processen binnen een organisatie.
Vaak zijn organisatie-of arbeidspsychologen terug te vinden op de personeelsdienst van een onderneming. Anderen werken zelfstandig als consulent, coach of adviseur.
Hoger onderwijs- of onderzoekpsychologen
Onderzoekpsychologen voeren, zoals hun naam al vertelt, wetenschappelijk onderzoek uit over het menselijke gedrag. Zij doen dit op verschillende gebieden: schoolpsychologie, gezondheidspsychologie, arbeidspsychologie, etc. Vaak worden de resultaten van hun onderzoek in de praktijk gebruikt door andere psychologen. Zo worden testen wetenschappelijk onderzocht vooraleer een klinisch psycholoog ze kan gebruiken voor diagnose. Vele onderzoekpsychologen doceren daarnaast aan de hoge school of universiteit binnen hun specifieke onderzoekdomein.
Verschil tussen masters in de psychologie en bachelors in de toegepaste psychologie
De opleiding Bachelor in de toegepaste psychologie is een professioneel gerichte bacheloropleiding van 3 jaar aan een hogeschool.
Bachelors in de toegepaste psychologie worden ingeschakeld in dezelfde werkvelden als psychologen, met name arbeids- en organisatiepsychologie, klinische psychologie en schoolpsychologie.
Zij komen echter niet in aanmerking voor een inschrijving als psycholoog. Hiervoor is minimaal een academische opleiding van 5 jaar vereist. Vaak gebruiken bachelors in de toegepaste psychologie de alternatieve titel van apsychologisch consulenta.